Vormen en voorbeelden van milieucriminaliteit in Nederland

• Hierbij worden cijfers vervalst over hoeveel mest er wordt geproduceerd, vervoerd of verwerkt, of wordt mest zonder juiste vergunning geproduceerd, vervoerd of verwerkt.
• Gebeurt vaak om hoge kosten voor het vervoeren of verwerken van mest te ontwijken.

• Hierbij gaat het om het gebruiken, verkopen of inkopen van bestrijdingsmiddelen die verboden of nagemaakt zijn
• Gebeurt vaak om goedkoper of sneller te werken

• Hierbij wordt vervuilde grond vermengd met schone grond of verkocht als schone grond.
• Levert vaak geld op omdat vervuilde grond duurder is om te verwerken.

• Hierbij wordt afval bijvoorbeeld verkeerd verwerkt of zomaar ergens in de natuur gegooid.
• Gebeurt vaak om regels te ontwijken en zo kosten te besparen.

• Hierbij wordt olie vervalst of vermengd met afvalstoffen.
• Gebeurt vaak om meer winst te maken of slechte olie toch te kunnen verkopen.

• Hierbij worden gevaarlijke stoffen zoals PFAS of asbest zonder vergunning gebruikt, uitgestoten of opgeslagen.
• Gebeurt vaak om kosten te besparen.

• Hierbij gaat het om het kopen, verkopen of opslaan van verboden vuurwerk.
• Gebeurt vaak omdat er veel geld mee te verdienen is.

• Hierbij gaat het om illegale handel in beschermde dieren, planten of producten daarvan (zoals ivoor of tropisch hout).
• Gebeurt vaak omdat er veel vraag naar is en er veel winst mee te maken is.

• Hierbij worden schadelijke gassen zoals koelmiddelen zonder vergunning verkocht of gekocht.
• Gebeurt vaak omdat dit goedkoper is en voor veel winst zorgt.

Bij milieucriminaliteit met zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) gaat het om illegale (verboden) activiteiten met gevaarlijke stoffen, zoals PFAS of asbest. Denk aan het zonder toestemming gebruiken, inkopen, verkopen, uitstoten of bewaren van dit soort stoffen. Bedrijven besparen zo vaak kosten, maar de risico’s voor de gezondheid en de leefomgeving zijn groot en meestal blijvend.

Een bekend voorbeeld van milieucriminaliteit met ZZS is de uitstoot van PFAS door fabriek Chemours. Dit soort stoffen kunnen jarenlang in de bodem en het water aanwezig blijven en ernstige gezondheidsklachten veroorzaken. Het ervaringsverhaal van Nienke is een goed voorbeeld van wat deze vorm van milieucriminaliteit kan betekenen voor omwonenden.

Bij deze vorm van milieucriminaliteit worden bestrijdingsmiddelen gebruikt, verkocht of ingekocht die illegaal, nagemaakt of niet getest zijn. Denk aan een boer die ‘counterfeit’ (vervalste) gewasbeschermingsmiddelen koopt omdat dit goedkoper is. Of een boer die een bestrijdingsmiddel gebruikt dat (inmiddels) verboden is in Nederland, omdat het te veel giftige stoffen bevat.

Alle bestrijdingsmiddelen moeten zijn getest en goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Toch wordt hier in Nederland bijna niet op gecontroleerd of gehandhaafd. Daardoor kan het gebeuren dat boeren illegale middelen gebruiken, soms zonder te weten dat die (inmiddels) verboden zijn. Ook kosten besparen of sneller willen werken kan een rol spelen.

Ook bestrijdingsmiddelen die (nog) wel zijn toegestaan, kunnen schadelijk zijn voor de omgeving en de gezondheid. Het gebruik daarvan valt officieel niet onder milieucriminaliteit, maar kan bijvoorbeeld voor omwonenden wel gezondheidsproblemen en/of zorgen geven.

Illegale gewasbeschermingsmiddelen kunnen dus veel schade veroorzaken aan de omgeving. Het raakt niet alleen de natuur, maar ook mensen die ermee werken of die in de buurt wonen. In het ervaringsverhaal van Gitta lees je hoe schadelijk het gebruik van verboden bestrijdingsmiddelen kan zijn.

Bij bodemfraude wordt vervuilde grond vermengd met schone grond of bouwstoffen en/of verkocht alsof het schone grond is. Denk aan het mengen van chemisch vervuilde grond in zand, wat vervolgens als schoon zand wordt verkocht. Bodemfraude komt vooral voor omdat bedrijven er geld mee besparen, want vervuilde grond verwerken is duur.

Bodemfraude is gevaarlijk, want de vervuiling kan zich verspreiden naar landbouwgrond eromheen of naar woonwijken. Een bekend voorbeeld van deze vorm van milieucriminaliteit is het gebruik van staalslakken als bouwmateriaal. Dat leidde in Spijk tot grote zorgen bij de dorpsbewoners. In het ervaringsverhaal van Joery lees je hoe dit hun gezondheid en leefomgeving beïnvloedt.

Afvalcriminaliteit is een vorm van milieucriminaliteit die zich op verschillende manieren uit. Het kan bijvoorbeeld gaan om fraude met het inzamelen, vervoeren en verwerken van afval. Denk aan bedrijven die met valse afvalcodes gevaarlijk afval als ‘ongevaarlijk’ laten verwerken, omdat dat goedkoper is. Maar bedrijven kunnen milieuregels ook negeren en hun afval in de natuur weggooien (ook wel illegale dumping genoemd).

Deze vormen van afvalcriminaliteit kunnen grote schade brengen aan mens, dier en milieu. Bij het verkeerd verwerken van chemisch afval kunnen bijvoorbeeld gevaarlijke stoffen in de lucht komen. Afval kan ook de bodem en het water vervuilen, waardoor planten en dieren sterven. Sommige omwonenden van fabrieken waar afval wordt verwerkt, maken zich daardoor zorgen over de gevolgen voor hun gezondheid en leefomgeving.